Voorbeeldpagina's werkboek 2 havo van Management & Organisatie in Balans, 7e editie.

First page 1 Next page Last page

HAVO WERKBOEK 2

Management

& Organisatie

in Balans

Sarina van Vlimmeren Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Vormgeving en lay-out Boekverzorging:

Zefier Tekstverwerking, Breda

Ontwerp omslag: Marc Heijmans, Breda Ontwerp binnenwerk: Marc Heijmans, Breda Omslagbeeld: Thinkstockphotos

Contactgegevens uitgever Uitgeverij Van Vlimmeren B.V.

Sint Josephsstraat 13 4702 CT Roosendaal Tel: 0165 – 54 88 24 Fax: 0165 – 54 88 23

info@uitgeverijvanvlimmeren.nl www.uitgeverijvanvlimmeren.nl

Methodesite 7e druk www.managementenorganisatieinbalans.nl

NUR 162 ISBN 978 94 91653 25 4 Zevende druk, eerste oplage

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Re- prorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever en tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Repro- ductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl) te wenden.

Veel meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs vindt u op www.auteursrechtenonderwijs.nl.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval or database system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Voorwoord

Dit werkboek sluit aan bij Management & Organisatie in Balans havo theorieboek 2.

Elk hoofdstuk in het werkboek bestaat uit opgaven en een proefwerktraining. De opgaven volgen de volgorde van het boek. Achter het opgavenummer staat het paragraafnummer vermeld. Het hoofdstuk Examentraining bevat een compleet examen. Er zijn drie soorten opgaven: • opgaven met alleen een nummer: deze hebben uitsluitend betrekking op de in de bijbeho- rende paragraaf behandelde stof; • opgaven met een nummer en achter het nummer een *: deze opgaven hebben zowel betrek- king op de stof in de bijbehorende paragraaf als op de stof in de paragrafen van hetzelfde hoofdstuk daarvoor; • opgaven met een nummer en achter het nummer twee **: deze opgaven hebben zowel be- trekking op de stof in het bijbehorende hoofdstuk als op de stof in eerdere hoofdstukken.

Regelmatig kom je een zin tegen waarin je een begrip moet omcirkelen of doorhalen. Deze staan vet gedrukt.

De antwoorden bij de opgaven vind je in Management & Organisatie in Balans havo antwoor- denboek 2.

Ieder hoofdstuk eindigt met een proefwerktraining. Die kun je gebruiken om te controleren of je de stof van dat hoofdstuk beheerst. Je docent beschikt over de antwoorden van deze proefwerk- training.

Winter 2013/2014 Sarina van Vlimmeren

Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Management & Organisatie In Balans

Inhoudsopgave

Algemeen

Domein E Financieel beleid

Domein F Informatievoorziening en ICT

Accrual-accounting en matchingprincipe

Basis spreadsheets

Opgaven

69 79

Proefwerktraining

Interne verslaggeving

Brutowinstopslagmethode en break-evenanalyse in spreadsheets

Opgaven

15 44

Opgaven

80 87

Proefwerktraining

Niet-commerciële organisaties

Opgaven

48 65

Nettowinstopslagmethode in spreadsheets

Opgaven

88 91

Proefwerktraining

Informatievoorziening en controle

Opgaven

93 99

Proefwerktraining

Informatieanalyse: ondernemingsplan en maatschappelijk verantwoord ondernemen

102

Opgaven

102 111

Proefwerktraining

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Inhoudsopgave

Domein G Externe verslaggeving

115

Inleiding externe verslaggeving

115

Examentraining

217

Opgaven

115 123

Proefwerktraining

Regels voor de activa

125

Opgaven

125 131

Proefwerktraining

Regels voor de passiva

133

Opgaven

133 140

Proefwerktraining

Regels voor de winst-en-verliesrekening

145

Opgaven

145 158

Proefwerktraining

Liquiditeitskengetallen, cashflow en solvabiliteits- kengetallen

161

Opgaven

161 187

Proefwerktraining

Rendementskengetallen

192

Opgaven

192 214

Proefwerktraining

Management & Organisatie In Balans

Balans per 31 december 2014

Domein E Financieel beleid

....................................................................................................... ........................................ ......................................................................................................... ........................................

Opgave 26.6 (§ 26.1) Van Gorissen BV worden de volgende gegevens verstrekt op 31 december 2014 en over 2014: Terrein € 1.300.000 Overige reserves €

622.000

Vooruitbetaalde verzekeringspremie Rabobank (rekening-courantkrediet) Maatschappelijk aandelenkapitaal

16.000 Gebouw

€ 3.500.000 € 1.715.000

€

128.000 Afschrijving gebouw

€

… Ongeplaatst aandelenkapitaal

500.000 280.000 117.000 252.000 11.000

€

Te betalen interest Voorraad goederen

32.000 Voorzieningen

€

894.000 Inventaris (boekwaarde) 440.000 Te betalen overige bedragen

€

Agioreserve

€

6% Hypothecaire lening

840.000 Kas

€

Omzet

€ 18.732.440 Inkoopwaarde omzet 509.000 Interestbaten 360.000 Algemene kosten 16.850 Afschrijvingskosten 440.130 Vennootschapsbelasting € € € €

€ 16.387.920

Debiteuren

460

€

Te betalen aan leveranciers

€ 1.074.000

Interestkosten Verkoopkosten

136.000

€

25%

Gevraagd a Moet je bij het samenstellen van de balans en de winst-en-verliesrekening beginnen met de balans of met de winst-en-verliesrekening? Motiveer je antwoord.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

b Stel vervolgens deze overzichten samen per 31 december 2014 volgens onderstaande modellen.

Hoofdstuk 26 Interne verslaggeving

Winst-en-verliesrekening over 2014 Omzet

€ ................................

Inkoopwaarde omzet

€ ................................

Brutowinst

€ ................................

Algemene kosten

€ ................................

Afschrijvingskosten

€ ................................

Verkoopkosten

€ ................................

Bedrijfskosten

€ ................................

Interestkosten

€ ................................

Interestbaten

€ ................................

Financieringsresultaat

€ ................................

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

€ ................................

Balans per 31 december 2014 (

€ 1.000)

Terrein

Aandelenkapitaal

.....................................

Gebouw

Ongeplaatst

.....................................

Afschrijving gebouw

aandelenkapitaal

.....................................

Inventaris

Agioreserve

.....................................

Voorraad goederen

Overige reserves

.....................................

Debiteuren

Winst (na belasting)

.....................................

Vooruitbetaalde verzekeringspremie

Voorzieningen

.....................................

Kas

6% Hypothecaire lening

.....................................

Rabobank

.....................................

Te betalen interest

.....................................

Te betalen vennootschapsbelasting

.....................................

Te betalen overige bedragen

.....................................

Management & Organisatie in Balans

c Vind je rekeningen op tijd betalen een vorm van MVO zoals het artikel suggereert?

Domein F Informatievoorziening en ICT

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Opgave 32.9** (§ 32.5) Bij deze opgave horen drie informatiebronnen, de bronnen 1 tot en met 3. In informatiebron 1 zijn gegevens opgenomen over de blokhut Kjeld. Informatiebron 2 gaat over de investering in roeiboten. In informatiebron 3 is een grafiek opgenomen over de totale vermogensbehoefte van ’t Dobberke.

In deze opgave wordt geen rekening gehouden met btw.

De familie Sikkema is eigenaar van ‘De Dobber’, een goed lopende speciaalzaak op het gebied van sportvisse- rijartikelen. De laatste jaren komen vooral in de zomermaanden veel campinggasten uit het waterrijke natuur- gebied de Aldegeasten. De zaak is daardoor te klein geworden. Uitbreiding op de huidige plaats is echter on- mogelijk. Wel zijn er uitbreidingsmogelijkheden op een camping in het natuurgebied de Aldegeasten. De familie Sikkema laat Tineke Sikkema het plan voorbereiden om met ingang van 2014 een eenvoudige ne- venvestiging (met de naam ’t Dobberke) te openen op de camping. Gevraagd a Noem één voordeel en één nadeel voor onderneming De Dobber van het starten van deze nevenvesti- ging.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Met de campingeigenaar is Tineke overeengekomen dat zij voor de grond een bedrag van € 2.500 betaalt en dat zij zelf voor de bedrijfsruimte zal zorgen. Als bedrijfsruimte heeft Tineke voor blokhut Kjeld ( zie informatie- bron 1 ) gekozen. Naast de aankoop van de grond, zijn er volgens Tineke geen andere uitgaven voor de bouw van de blokhut, dan de uitgaven genoemd in informatiebron 1. b De aanschafwaarde van het gebouw plus de grond, als Tineke bij de aankoop van de blokhut gebruikmaakt

van de kortingsregeling bij contante betaling is .........................................................................................................................................................

Tineke wil gebruikmaken van de unieke ligging van ’t Dobberke en gaat naast de verkoop van sportvisserijar- tikelen ook roeiboten verhuren. Voor de aanschaf van 15 roeiboten zal Tineke de aanbieding van C&B Innova- tions BV als uitgangspunt nemen. Zie informatiebron 2. c De aanschafwaarde van de roeiboten die aan de eisen voldoen, is ....................................................................................................... Omdat Tineke niet over voldoende eigen vermogen beschikt, zal ze een deel moeten lenen waarover zij een maximale rente van 6% per jaar wil betalen. Om de totale vermogensbehoefte vast te stellen, stelt Tineke de openingsbalans per 1-1-2014 van ’t Dobberke op.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

108

d Stel met behulp van informatiebron 3 de openingsbalans per 1-1-2014 van ’t Dobberke op.

Hoofdstuk 32 Informatieanalyse: ondernemingsplan en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Openingsbalans per 1-1-2014 t Dobberke

Vaste activa

Eigen vermogen

€ ................................

Gebouw plus grond

Vreemd vermogen

€ ................................

Inventaris

2.900 Banklening

€

€ ................................

Roeiboten

€ ................................

Vlottende activa

Voorraad

11.400

€

Diversen

€ ................................

Liquide middelen

1.000

€

Totaal

€ ................................

Tineke heeft in verband met de kredietaanvraag de openingsbalans samen met haar prognose van de vermo- gensbehoefte voor de eerste 6 jaar ( zie informatiebron 3 ) opgestuurd naar de accountmanager van de Fries- landbank. e Bepaal met behulp van informatiebron 3 de looptijd van de banklening en van de jaarlijkse aflossingsbe- dragen waarvan Tineke is uitgegaan bij de opstelling van de prognose.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

De openingsbalans en de prognose van de vermogensbehoefte worden in het overleg over de kredietaanvraag bij de Frieslandbank met de bankmedewerker besproken. In dit overleg brengt de bankmedewerker naar voren, dat volgens informatiebron 3 de totale vermogensbehoefte gelijk blijft, terwijl de omvang van het vreemd ver- mogen elk jaar daalt. f Twee manieren waarop het eigen vermogen van ’t Dobberke kan toenemen, zijn ................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

De bankmedewerker merkt tijdens het overleg op dat, volgens hem, door de aanschaf van de vaste activa bij de start van ’t Dobberke, de totale vermogensbehoefte na de start van ’t Dobberke zal dalen.

g De totale vermogensbehoefte van ’t Dobberke kan na de start dalen omdat ...............................................................................

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Management & Organisatie in Balans

109

Lasomer NV schaft begin 2016 een verpakkingsmachine aan. De aankoopprijs is € 150.000 en de installatie- kosten zijn € 30.000. Lasomer NV schat de restwaarde op € 15.000. De technische levensduur is 15 jaar; de economische levensduur is 10 jaar. Lasomer NV schrijft de verpakkingsmachine af met een vast percentage van de aanschafprijs. l Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten.

Domein G Externe verslaggeving

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

m Bereken van de verpakkingsmachine het gemiddeld geïnvesteerd vermogen over de gehele levensduur.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Opgave 38.10 (§ 38.4) Bommel NV heeft een maatschappelijk aandelenkapitaal van € 15.000.000. In portefeuille bevinden zich nog 500.000 aandelen. Alle aandelen hebben een nominale waarde van € 2. Per 1 mei 2015 stelt Bommel NV 20% dividend beschikbaar. De dividendbelasting is 15%. De koers is op dat moment € 26,80.

Gevraagd a Bereken het dividend per aandeel in euro’s zowel vóór als na aftrek van dividendbelasting.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

b Bereken het dividendrendement (in twee decimalen nauwkeurig).

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Opgave 38.11 (§ 38.4) De balans van Gort NV ziet er als volgt uit:

Balans per 31 december 2015 (

€ 1.000)

Diverse activa

78.400 Aandelenkapitaal

24.000

Aandelen in portefeuille

4.000

20.000 15.700 11.300 15.800

Agioreserve

Algemene reserve Nettowinst 2015

6% Hypothecaire lening o/g 5% Onderhandse lening

8.400 4.600

Crediteuren

900 360

Te betalen belastingen

Bank

1.340

78.400

Van de winst wordt € 7.200.000 beschikbaar gesteld voor dividend. Alle aandelen hebben een nominale waarde van € 5. De koers van een aandeel is op dit moment gelijk aan de intrinsieke waarde van een aandeel.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

204

Gevraagd a Bereken zowel voor als na aftrek van 15% dividendbelasting het dividend in euro’s per aandeel.

Hoofdstuk 38 Rendementskengetallen

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

b Bereken het dividendpercentage over 2015.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

c Bereken het dividendrendement (in twee decimalen nauwkeurig).

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Opgave 38.12** (§ 38.4) De Nederlandse accountantsgroep Brugmans NV heeft op 31 december 2014 haar activa als volgt gefinan- cierd: • Eigen vermogen € 22.000.000 • Lang vreemd vermogen € 20.000.000 • Kort vreemd vermogen € 9.000.000 Het lang vreemd vermogen bestaat uit een onderhandse lening bij de ING Bank, waarover jaarlijks 5% interest betaald moet worden. In 2014 is op deze lening niet afgelost. De kosten van het kort vreemd vermogen zijn in 2014 € 800.000. De nettowinst in 2014 is € 4.500.000. De vennootschapsbelasting is 25%. a Bereken de rentabiliteit van het totaal geïnvesteerd vermogen van 2014 in ten minste één decimaal.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

b Bereken het interestpercentage van het vreemd vermogen over 2014 in één decimaal.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

c Er is sprake van een gunstig/ongunstig hefboomeffect, omdat ................................................................................................................

d Bereken de rentabiliteit van het eigen vermogen voor belasting over 2014 met de hefboomformule.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Management & Organisatie in Balans

205

Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13

Made with FlippingBook