Inhoudsopgave BKO Module Basiskennis Ondernemerschap in Balans, 1e editie.

BKO Module

Basiskennis Ondernemerschap

in Balans

BKO MODULE

Basiskennis Ondernemerschap in Balans

Sarina van Vlimmeren Tom van Vlimmeren m.m.v. Wim de Reuver

Vormgeving en lay-out Boekverzorging:

Zefier Tekstverwerking, Breda

Ontwerp omslag: Marc Heijmans, Breda Ontwerp binnenwerk: Marc Heijmans, Breda Omslagbeeld: iStockphoto

Contactgegevens uitgever Uitgeverij Van Vlimmeren B.V.

Sint Josephsstraat 13 4702 CT Roosendaal Tel: 0165 – 54 88 24 Fax: 0165 – 54 88 23 info@vanvlimmeren.nl www.vanvlimmeren.nl

Methodesite www.ondernemerschapinbalans.nl

Ook verkrijgbaar: ISBN 978 94 91653 78 0 BKO Module Basiskennis Ondernemerschap in Balans Antwoordenboek

NUR 160 ISBN 978 94 91653 75 9 Eerste druk, eerste oplage

© 2015 Uitgeverij Van Vlimmeren B.V., Roosendaal, Nederland.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Re- prorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever en tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Repro- ductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl) te wenden.

Veel meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs vindt u op www.auteursrechtenonderwijs.nl.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval or database system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Voorwoord

Voorwoord

Ondernemen is ‘in’. Elk jaar starten in Nederland meer dan 130.000 ondernemers. Ondernemen is meer dan handelen of uitoefenen van een vak. Ondernemen is vooral kiezen, zowel vóór de start van een onderneming als daarna. Denk bijvoorbeeld aan het kiezen van een markt, de producten, de prijsbepaling, de inzet van media, de manier van verkoop en levering, personeel in dienst nemen of werk uitbesteden? Bij het maken van een keuze is kennis behulpzaam. De keuzes vallen voor een groot deel binnen een wettelijk raamwerk. Denk aan de keuze voor een rechtsvorm en daarmee samenhangend de aansprakelijkheid, wat een ondernemer moet doen met klanten die niet betalen, de regels om een factuur op te stellen, de handel met het buitenland, de diverse belastingen waarmee een onder- neming te maken krijgt. Ook een gedegen onderzoek naar de financiële haalbaarheid is van belang. Bij ondernemen spelen veel aspecten een rol. Het is onmogelijk om in een enkel boek op alle zaken diep in te gaan, maar Basiskennis Ondernemerschap in Balans geeft wel een brede kennismaking met de meest voor- komende facetten van ondernemerschap. De complete examenstof voor het examen Basiskennis Ondernemerschap is in het boek opgeno- men. Bij het boek hoort de methodewebsite www.ondernemerschapinbalans.nl. Deze gebruiken we om aanvullende en actuele informatie op te plaatsen. Dit verhoogt de brede inzetbaarheid van dit boek.

We wensen je veel plezier met deze verkenning in ondernemerschap!

Winter 2014/2015

Sarina van Vlimmeren Tom van Vlimmeren Wim de Reuver

Basiskennis Ondernemerschap In Balans

3

Inhoudsopgave

Algemeen

Deel 1 Marketing

7

Deel 2 Personeel en organisatie

47

1

Marketing

7

5

Sociaal beleid

47

1.1 Marketingbeleid en marketingmix

8 9

5.1 Management

48 49 50 52 54 55

1.2 Marktvormen 1.3 Soorten markten 1.4 Marktonderzoek 1.5 Marktaandeel

5.2 Personeelsbeleid 5.3 Sociale zekerheid

12 13 14 16 16 20 22 24 25 27 27 30 31 32 33 35 35 38 39 40 42 45 46

5.4 Bescherming

Begrippenlijst

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

Integratie-opgaven

6 57 6.1 Individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten 58 6.2 Plichten werkgever en werknemer 61 6.3 Beëindigen arbeidsovereenkomst 62 6.4 Diensten derden 64 Begrippenlijst 66 Integratie-opgaven 67 Arbeidsovereenkomsten

2

Product

19

2.1 Producteigenschappen 2.2 Productlevenscyclus

2.3 Marktsegmentatie

2.4 Goederen en assortiment

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

3

Prijs en distributie

29

3.1 Prijsbeleid 3.2 Prijsstrategie 3.3 Bedrijfskolom

3.4 Distributiekanalen

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

4

Promotie

37

4.1 Communicatie en media 4.2 Persoonlijke verkoop

4.3 Reclame 4.4 E-business

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

4

Deel 3A Bedrijfsadministratie: Financiering 69

Deel 3B Bedrijfsadministratie: Fiscale aspecten 119

Inhoudsopgave

7

Balans, winst-en-verliesrekening en liquiditeit

69

11

Facturen

119

7.1 Balans

70 71 77 82 84 84

11.1 Omzetbelasting

120 122 126 130 132 132

7.2 Veranderingen op de balans 7.3 Winst-en-verliesrekening

11.2 Facturen 11.3 Kasstaat

7.4 Liquiditeit

11.4 Debiteurenbeheer

Begrippenlijst

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

Integratie-opgaven

8

Rechtsvormen

87

12

Omzetbelasting

135

8.1 Rechtsvormen 8.2 Eenmanszaak

88 89

12.1 Aangifte omzetbelasting 12.2 Kleineondernemersregeling

136 141 143 143

8.3 Vennootschap onder firma en maatschap 90 8.4 Besloten vennootschap en naamloze vennootschap 92 Begrippenlijst 95 Integratie-opgaven 95

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

13

Inkomsten- en vennootschapsbelasting

145

13.1 Ondernemingsfaciliteiten 13.2 Aangifte inkomstenbelasting 13.3 Aangifte vennootschapsbelasting

146 148 153 155 156

9

Vreemd vermogen

97

9.1 Vreemd vermogen op lange termijn 9.2 Vreemd vermogen op korte termijn

98

100 103 104 104

Begrippenlijst

9.3 Leasing

Integratie-opgaven

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

10

Kengetallen

107

10.1 Liquiditeit 10.2 Solvabiliteit 10.3 Rentabiliteit 10.4 Cashflow

108 111 113 115 117 117

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

Basiskennis Ondernemerschap In Balans

5

Deel 3C Bedrijfsadministratie: Ondernemingsplan 157

14 Algemeen

Ondernemingsplan

157

Register

183

14.1 Persoonlijk plan 14.2 Marketingplan 14.3 Financieel plan 14.4 Organisatieplan

158 161 162 164 167 167 170 172 174 176 180

Illustratieverantwoording

184

Begrippenlijst

Integratie-opgaven

15

Financieel plan

169

15.1 Investeringsbegroting 15.2 Financieringsbegroting 15.3 Exploitatiebegroting 15.4 Liquiditeitsbegroting

Integratie-opgaven

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

6

Register

Register

4 c’s 42 4 p’s 8, 16

Call to action 43, 45 Carry back 153, 155 Carry forward 153, 155 Cashflow 115, 117 Clickstreamprogramma 43, 45 Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 58, 66 Collectieve reclame 40, 45 Communication 42, 45 Concrete markt 9, 16 Concurrentiegeoriënteerde prijsbepaling 30, 35 Consumer to consumer (C2C) 12, 16 Consumptief leverancierskrediet 100, 104 Continuïteit bedrijf 89, 90, 93 Continuïteit bv/nv 93 Controlemogelijkheid kassaldo 126, 132 Convenience 42, 45 Cost to consumer 42, 45 Crediteur 71, 84

Garantie 165, 167 Gebruiksgoederen 25, 27

Geconcentreerde marketing 24, 27 Gedifferentieerde marketing 24, 27 Getuigschrift 61 Geven van leiding 48, 54 Gewichtige redenen 63, 66 Groothandel 32, 35 Handelsregister 89, 95 Heffingskortingen 151, 155 Heterogeen oligopolie 10, 16 Homogeen oligopolie 10, 16 Homogene deelmarkten 24, 27 Huismerk 21, 27 Hypothecaire lening 98, 104 Immateriële eigenschappen 20, 27 Incassoprocedure 130, 132 Indirecte distributie 33, 35 Individuele arbeidsovereenkomst 58, 66 Individuele reclame 40, 45 Informatieve taken KvK 159, 167 Ingebrekestelling 130, 132 Inkomen uit werk 148, 155 Inkomen uit woning 149, 155 Interactieve communicatiemiddelen 38, 45 Intracommunautaire transacties aan on- dernemingen 139, 143 Investeringsaftrek 146, 155 Investeringsbegroting 162, 167, 170 IVV 113, 117 Kleineondernemersregeling 141, 143 Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek 146, 155 Kort vreemd vermogen 70, 84 Korting 122, 132 Korting contant 100, 104, 123Kostengeo- riënteerde prijsbepaling 30, 35 Kredietbeperkingstoeslag 101, 104, 124 Kredietplafond 101, 104 KvK 159, 167 Kwaliteit 20, 27 Landingspagina 43 Lang vreemd vermogen 70, 84 Levensduur 23, 27 Leverancierskrediet 100, 104 Lineaire hypotheek 99, 104 Liquide middelen 70, 84 Liquiditeit 108, 117 Liquiditeitsbegroting 162, 167, 176 Loonheffing 50 Loonkosten 50, 54 Maatschap 90, 95 Management 48 Managementtaken 48, 54 Marketing 8, 16 Marketinginstrumenten 8, 16 Marketingmix 8, 16 Jaarrekening 93 Kamer van Koophandel 159, 167 Kasstaat 126, 132 KIA 146, 155

A-merk 21, 27 Aandeel 92, 95

Aangifte inkomstenbelasting 148, 155 Aangifte omzetbelasting 137, 138, 143 Aanmanen 130, 132

Aanmerkelijk belang 150, 155 Aansprakelijkheid bv/nv 92, 95

Aansprakelijkheid eenmanszaak 89, 95 Aansprakelijkheid maatschap 90, 95 Aansprakelijkheid vof 90, 95 Aanvullende factuur 123, 132 Abstracte markt 9, 16 Achtergestelde lening 98, 104 Actiereclame 40, 45 Afkopen bovenwettelijke vakantiedagen 53, 54 Afroompolitiek 31, 35 Afschrijven 73, 84 Algemene voorwaarden 159, 167 Andere beloningen 52, 54 Andere taken KvK 159, 167 Annuïteitenhypotheek 99, 104 Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd 59, 66 Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd 59, 66 Assortiment 25, 27 Audiovisuele communicatiemiddelen 38, 45 AVA 92, 95 B-merk 21, 27 Balans 70, 84 Basisgegevens factuur 122, 132 Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering 165 Bedrijfskolom 32, 35 Bedrijfsschadeverzekering 164 Bedrijfstak 58, 66 Beëindiging arbeidsovereenkomst voor (on)bepaalde tijd 63, 66 Belastingen eenmanszaak 89, 95 Belastingen vof 90, 95 Beoordelingsgesprek 49, 54 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 165 Beschikking geen loonheffingen 65, 66 Besloten vennootschap (bv) 92, 95 Bestaand bedrijf overnemen 166 Bestemmingsplan 161, 167 Betalingsherinnering 130, 132 Betalingsmiddelen 82, 84 Betalingsregeling 130, 132 BGL 55,66 Bijscholing 49, 54 Bovenwettelijke vakantie-uren 53, 54 Box 1, 2, 3 148, 155 Brand- en inbraakverzekering 164 Brutoloon 50, 54 Brutowinst 30 Btw 120, 132 Btw-tarieven 120, 132 Buitenlandse omzetbelasting 139, 143 Business to business (B2B) 12, 16 Business to consumer (B2C) 12, 16

Creditfactuur 123, 132 Current ratio 108, 117 Customer’s solution 42, 45 Debiteuren 71, 84 Debiteurenrisico 131, 132 Debt ratio 111, 117

Deelnemingsvrijstelling 154, 155 Desinvesteringsbijtelling 147, 155

Deskresearch 13, 16, 161 Directe distributie 33, 35 Directie 92, 95

Dispositieruimte 102, 104 Distributiekanaal 33, 35 Dividend 94, 95 Doelstellingen organisatie 48, 54 Dringende redenen 63, 66

Eenmanszaak 89, 95 EIA 146, 155

Eigen vermogen 70, 84 E-mailmarketing 43, 45 E-marketingbeleid 42, 45

Energie-investeringsaftrek 146, 155 Exploitatiebegroting 162, 167, 174 Export elektronische diensten particulie- ren in EU 139, 143 Export goederen ondernemingen in EU 139, 143 Export goederen particulieren in EU 139, 143

Factoring 131, 132 Faillissement 63, 66, 88, 95 Familiebedrijf 166

Fictief rendement 150, 155 Fieldresearch 13, 16, 161 Financial leasing 103, 104 Financieel plan 162, 167, 169Financie- ring eenmanszaak 89, 95 Financiering vof 90 Financieringsbegroting 162, 167, 172 Fiscale eenheid 154, 155 Fiscale oudedagsreserve 147, 155 Flexbanen 64, 66 FOR 147, 155 Franchising 165 Functioneringsgesprek 49, 54

Basiskennis Ondernemerschap in Balans

183

Persoonsgebonden aftrekposten 151, 155 Plannen 48, 54 Premies volksverzekeringen 50 Premies werknemersverzekeringen 51 Prijskortingen 31, 35 Prijsvergelijkingswebsite 42, 45 Primair onderzoek 13, 16, 161 Primaire arbeidsvoorwaarden 59, 66 Private label 21, 27 Privébegroting 163, 167 Productief leverancierskrediet 100, 104 Productlevenscyclus 22, 27 Progressief belastingstelsel 148, 155 Psychologische prijs 31, 35

Marketingplan 161, 167 Markt 9, 16

Taken afdeling personeelszaken 49, 54 Themareclame 40, 45 Toepassing cao 59, 66 Total cost of ownership 42 Uitkeringstoets 92, 95 Uitzonderingen opzegverbod 62, 66 Urencriterium 147, 155 Vakantie 61 Vakantiegeld 53, 54 Vaste activa 70, 84 Vennootschap onder firma (vof) 90, 95 Vennootschapsbelasting 153, 155 Verbruiksgoederen 25, 27 Vergelijking kengetallen 109, 117 Verklaring arbeidsrelatie (VAR) 64, 66 Verpakking 20, 27 Verplichtingen werkgever 61, 66 Verplichtingen werknemer 61, 66 Verzekeringen aansprakelijkheid juridi- sche conflicten 165, 167 Verzekeringen schade bedrijfsmiddelen 164, 167 Visuele communicatiemiddelen 38, 45 Vlottende activa 70, 84 Volledige mededinging 10, 16 Voorbelasting 137, 143 Voordelen massacommunicatie 39, 45 Voordelen persoonlijke verkoop 39, 45 Voordelen factoring 131, 132 Voorwaarden arbeidsovereenkomst 58, 66 Voorwaarden kor 142, 143 Vraaggeoriënteerde prijsbepaling 30, 35 Vreemd vermogen 70, 84

Marktaandeel afzet 14, 16 Marktaandeel omzet 14, 16 Marktleider 15, 16 Marktonderzoek 13, 16, 161, 167 Marktpositie 15, 16 Marktsegmentatie 24, 27 Materiële eigenschappen 20, 27 Meewerkaftrek 147, 155 Merk 20 MIA 146, 155 Milieu-investeringsaftrek 146, 155 Mini One Stop Shopregeling 140, 143 Minimumloon 52, 54 Mkb-winstvrijstelling 147, 155 Monopolie 9, 16 Monopolistische concurrentie 10, 16 Multimediale communicatiemiddelen 38, 45 Naamloze vennootschap (nv) 92, 95 Nadelen factoring 131, 132 Natuurlijk persoon 88, 95 Netto-werkkapitaal 108, 117 Nettowinst 30 Nettowinst (voor belasting) 75, 84 Oligopolie 10, 16 Omscholing 49, 54 Omzet 14, 16 Omzetbelasting (btw) 120, 132, 136, 143 Onderhandse lening 98, 104 Ondernemersaftrek 147, 155 Ondernemersplein 159, 167 Ongedifferentieerde marketing 24, 27 Opnemen vakantiedagen 53, 54 Opstalverzekering 164 Opzegverbod 62, 66 Organisatie 48 Organisatieplan 164, 167 Organiseren 48, 54

Register

Pulldistributie 34, 35 Pushdistributie 34, 35

Quick ratio 108, 117

Rechtsbijstandsverzekering 165 Rechtspersoon 88, 95 Rechtsvorm 88, 95 Rekening-courant 101, 104 Rentabiliteit 113, 117 Reserve 94, 95

REV 113, 117 RTV 113, 117

Sales promotion 40, 45 Samenstelling brutoloon 52, 54

Schaalvoordelen 31 Scontrovorm 79, 84 Secundair onderzoek 13, 16, 161 Secundaire arbeidsvoorwaarden 59, 66 Service 20, 27 Sitemap 43 Sociale verzekeringen 50 Solvabiliteit 111, 117 Solvabiliteitspercentage 111, 117 Soorten inkomen 148, 155 Soorten vertegenwoordigers 39, 45 Sponsoring 40, 45 Startersaftrek 147, 155 Startmogelijkheden 165, 167 Statuten 93

Werk- en rusttijden 61 Werknemers buiten EU 52, 54 Werkomstandigheden 61

Wettelijk aantal vakantie-uren 53, 54 Willekeurige afschrijving 147, 155 Winst-en-verliesrekening 74, 84 Zeggenschap bv 92, 95 Zelfstandigenaftrek 147, 155 Zoekmachineadverteren 43, 45 Zoekmachineoptimalisatie 43, 45

Paraplumerk 21, 27 Penetratiepolitiek 31, 35 Personeelsbeleid 49, 54 Persoonlijk plan 158, 167 Persoonlijke verkoop 39, 45

Illustratieverantwoording

B elastingdienst 135

J an de Rijk Logistics 29, 172

G odlief Hitipeuw 71, 72, 123, 136

K amer van Koophandel 159

I NG Bank 82 iStockphoto 7, 17, 37, 39, 42, 43 (2x), 47, 48, 49 (2x), 51, 57, 58, 59, 61, 62 (2x), 67, 88, 90, 93, 99, 107, 113, 120, 130, 137, 139, 141, 150, 157, 162, 164, 169, 170

T om van Vlimmeren 8, 9, 10, 12, 17 (5x), 19, 20, 23, 24, 25 (3x), 26 (4x), 31, 33, 34, 35 (3x), 38, 40, 41 (3x), 46, 52, 64, 69, 70, 74, 78, 87, 89, 92, 97, 100, 103, 106 (3x), 108, 111, 115, 119, 126, 139, 142, 145, 146, 149, 153, 165

De uitgever heeft geprobeerd met alle rechthebbenden op illustraties in contact te treden. Dit is mogelijk niet in alle gevallen gelukt. Degene die meent op illustraties recht te kunnen doen gelden, verzoeken we contact op te nemen met Uitgeverij Van Vlimmeren, te Roosendaal.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

184

Sarina van Vlimmeren Tom van Vlimmeren m.m.v. Wim de Reuver

BKO Module Basiskennis Ondernemerschap in Balans

Ondernemen is meer dan handelen of uitoefenen van een vak. Ondernemen is vooral kiezen, zowel vóór de start van een onderneming als daarna. Denk bijvoorbeeld aan het kiezen van een markt, de producten, de prijsbepaling, de inzet van media, de manier van verkoop en levering, personeel in dienst nemen of werk uitbesteden? Bij het maken van een keuze is kennis behulpzaam. De keuzes vallen voor een groot deel binnen een wettelijk raamwerk. Denk aan de keuze voor een rechtsvorm en daarmee samenhangend de aansprakelijkheid, wat een ondernemer moet doen met klanten die niet betalen, de regels om een factuur op te stellen, de handel met het buitenland, de diverse belastingen waarmee een onderneming te maken krijgt. Ook een gedegen onderzoek naar de financiële haalbaarheid is van belang. Bij ondernemen spelen veel aspecten een rol. Het is onmogelijk om in een enkel boek op alle zaken diep in te gaan, maar Basiskennis Ondernemerschap in Balans geeft wel een brede kennismaking met de meest voorkomende facetten van ondernemerschap. Dit boek is dan ook geschikt voor iedereen die meer wil weten over ondernemerschap; zowel voor starters als voor personen die al als ondernemer actief zijn. Maar ook voor de personen in de persoonlijke omgeving van de ondernemer en werknemers is het nuttig omdat het begrip kan geven voor de vele zaken waarmee een ondernemer elke dag wordt geconfronteerd. Bij het schrijven hebben we ons laten leiden door drie uitgangspunten: • De volledige stof bieden voor kandidaten die deelnemen aan het examen Basiskennis Ondernemerschap. • Een praktijkgerichte benadering die mede is gebaseerd op meer dan 20 jaar ervaring in het begeleiden van (startende) ondernemers. • Een boek maken dat een basis geeft voor iedereen die interesse heeft in ondernemerschap. De complete examenstof voor het examen Basiskennis Ondernemerschap is in het boek opgenomen. Bij het boek hoort de methodewebsite www.ondernemerschapinbalans.nl . Deze gebruiken we om aanvullende en actuele informatie op te plaatsen. Dit verhoogt de brede inzetbaarheid van dit boek. Onder andere vanwege de beschikbaarheid van een antwoordenboek (ISBN 9789491653780) is deze methode prima geschikt voor zelfstudie.