Voorbeeldpagina's opgavenboek 2 vwo van Management & Organisatie in Balans, 7e editie.

First page 1 Next page Last page

VWO OPGAVENBOEK 2

Management

& Organisatie

in Balans

Sarina van Vlimmeren Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Vormgeving en lay-out Boekverzorging:

Zefier Tekstverwerking, Breda

Ontwerp omslag: Marc Heijmans, Breda Ontwerp binnenwerk: Marc Heijmans, Breda Omslagbeeld: Thinkstockphotos

Contactgegevens uitgever Uitgeverij Van Vlimmeren B.V.

Sint Josephsstraat 13 4702 CT Roosendaal Tel: 0165 – 54 88 24 Fax: 0165 – 54 88 23

info@uitgeverijvanvlimmeren.nl www.uitgeverijvanvlimmeren.nl

Methodesite 7e druk www.managementenorganisatieinbalans.nl

NUR 162 ISBN 978 94 9165 316 2 Zevende druk, eerste oplage

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati- seerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Re- prorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever en tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Repro- ductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl) te wenden.

Veel meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs vindt u op www.auteursrechtenonderwijs.nl.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval or database system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Voorwoord

Dit opgavenboek sluit aan bij Management & Organisatie in Balans vwo theorieboek 2.

Elk hoofdstuk in het werkboek bestaat uit opgaven en een proefwerktraining. De opgaven volgen de volgorde van het boek. Achter het opgavenummer staat het paragraafnummer vermeld. Het hoofdstuk Examentraining bevat een compleet examen. Er zijn drie soorten opgaven: • opgaven met alleen een nummer: deze hebben uitsluitend betrekking op de in de bijbeho- rende paragraaf behandelde stof; • opgaven met een nummer en achter het nummer een *: deze opgaven hebben zowel betrek- king op de stof in de bijbehorende paragraaf als op de stof in de paragrafen van hetzelfde hoofdstuk daarvoor; • opgaven met een nummer en achter het nummer twee **: deze opgaven hebben zowel be- trekking op de stof in het bijbehorende hoofdstuk als op de stof in eerdere hoofdstukken.

De antwoorden bij de opgaven vind je in Management & Organisatie in Balans vwo antwoorden- boek 2.

Ieder hoofdstuk eindigt met een proefwerktraining. Die kun je gebruiken om te controleren of je de stof van dat hoofdstuk beheerst. Je docent beschikt over de antwoorden van deze proefwerk- training.

Najaar 2013 Sarina van Vlimmeren

Wim de Reuver Tom van Vlimmeren

Management & Organisatie In Balans

Inhoudsopgave

Algemeen

Domein E Financieel beleid

Domein F Informatievoorziening en ICT

Kosten in de industriële onderneming

Brutowinstopslagmethode en break-evenanalyse in spreadsheets

Opgaven

79 82

Proefwerktraining

Resultaten in de industriële onderneming

Opgaven

11 15

Nettowinstopslagmethode in spreadsheets

Opgaven

83 85

Proefwerktraining

Voorcalculatie bij ondernemingen met homogene productie

Informatievoorziening en controle

Opgaven

17 25

Opgaven

86 89

Proefwerktraining

Nacalculatie bij ondernemingen met homogene productie

Informatieanalyse: ondernemingsplan en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Opgaven

28 36

Opgaven

91 97

Proefwerktraining

Ondernemingen met heterogene productie

Toepassingen van spreadsheets bij homogene massaproductie

Opgaven

39 43

Opgaven

Proefwerktraining

100

Accrual-accounting en matchingprincipe

Opgaven

47 51

Toepassingen van spreadsheets bij heterogene productie

Proefwerktraining

101

Opgaven

101 104

Proefwerktraining

Interne verslaggeving

Opgaven

52 66

Proefwerktraining

Niet-commerciële organisaties

Opgaven

69 75

Proefwerktraining

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Inhoudsopgave

Domein G Externe verslaggeving

105

Inleiding externe verslaggeving

105

Examentraining

167

Opgaven

105 108

Proefwerktraining

Regels voor de activa

111

Opgaven

111 114

Proefwerktraining

Regels voor de passiva

116

Opgaven

116 122

Proefwerktraining

Regels voor de winst-en-verliesrekening

124

Opgaven

124 127

Proefwerktraining

Liquiditeitskengetallen, cashflow en solvabiliteits- kengetallen

129

Opgaven

129 137

Proefwerktraining

Rendementskengetallen

139

Opgaven

139 155

Proefwerktraining

Investeringsselectie

157

Opgaven

157 166

Proefwerktraining

Management & Organisatie In Balans

Gevraagd Stel met behulp van de gegevens de (al gedeeltelijk ingevulde) liquiditeitsbegroting op voor Bontroal NV voor het eerste kwartaal van 2015. Neem daarvoor volgend schema over.

Domein E Financieel beleid Totaal Uitgaven Crediteuren

Liquiditeitsbegroting van Bontroal NV eerste kwartaal 2015 in euro’s Ontvangsten Debiteuren

€

Overige vlottende activa

70.000

€

? ?

€

8% Hypothecaire lening

€

Interest 8% hypothecaire lening

32.000 25.000

€

6% Onderhandse lening

€

Interest 6% onderhandse lening

6.750

€

Lonen

€

Overige vlottende passiva Overige bedrijfskosten

140.000 90.000

€

Machines

? ? ? ? ?

€

Totaal

€

Toe- of afname liquide middelen Stand liquide middelen 1-1-2015 Stand liquide middelen 31-3-2015

€

( vwo, bewerkt )

Opgave 33.14 (§ 33.2) Handelsonderneming Dolfaan heeft de volgende balans per 1 april 2014 opgesteld:

Debet

Balans Dolfaan 1 april 2014

Credit

Gebouwen Inventaris Voorraad Debiteuren

500.000 Eigen vermogen 150.000 Voorzieningen

223.850 20.000 400.000 100.000 94.500 163.350

€

90.000 6% Hypothecaire lening 181.500 8% Onderhandse lening

€

Te vorderen btw Liquide middelen

56.700 Te betalen btw 23.500 Crediteur Slepijn

€

€ 1.001.700

Verder is het volgende gegeven: • Handelsonderneming Dolfaan is een filiaalbedrijf van onderneming Slepijn. Dolfaan koopt haar goederen uitsluitend bij Slepijn. • Slepijn stelt voor al haar goederen consumentenprijzen vast die door Dolfaan worden overgenomen. • Voor alle goederen moet Dolfaan aan Slepijn een prijs betalen die 40% onder de vastgestelde consumen- tenprijs exclusief btw ligt. • De btw op alle ingekochte en verkochte goederen is 21%. Handelsonderneming Dolfaan wil voor het tweede kwartaal van 2014 een liquiditeitsbegroting opstellen, waar- bij rekening moet worden gehouden met het volgende: • alle inkopen en verkopen zijn regelmatig over de maanden van het kwartaal verdeeld; • alle inkopen en verkopen vinden op rekening plaats; • het verstrekte leverancierskrediet is 1 maand; • het genoten leverancierskrediet is 1,5 maand; • in het tweede kwartaal verwacht Dolfaan een omzet van € 630.000 exclusief btw; • op 30 juni 2014 is de verwachte voorraadwaarde € 72.000; • in het tweede kwartaal vindt de afdracht plaats van de btw over het eerste kwartaal; • op 1 mei wordt op de 6% hypothecaire lening € 100.000 afgelost, daarnaast wordt op deze datum de in- terest over het afgelopen halfjaar betaald; • de afschrijvingskosten op de gebouwen en machines zijn 2% per kwartaal; • de overige uitgaven zijn € 20.000.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Gevraagd a Bereken het bedrag inclusief btw, dat Dolfaan aan Slepijn moet betalen in verband met de door Slepijn in het tweede kwartaal van 2014 geleverde goederen. b Stel voor handelsonderneming Dolfaan voor het tweede kwartaal van 2014 een liquiditeitsbegroting op. Neem de bijlage over en vul deze in.

Hoofdstuk 33 Interne verslaggeving

Bijlage

Liquiditeitsbegroting Dolfaan 2e kwartaal 2014 Ontvangsten Debiteuren

€

Totaal ontvangsten

€

Uitgaven Crediteuren

381.150

€

? ? ?

€

Overige uitgaven Totaal uitgaven

20.000

€

Toename/afname liquide middelen

€

( vwo, bewerkt )

In de volgende opgaven hoef je, tenzij anders vermeld, geen rekening te houden met omzetbelasting.

Opgave 33.15 (§ 33.3) Albert van Unen start begin 2014 een meubelzaak in een gehuurd pand. Hij heeft een tweedehandse bestelauto gekocht (en contant betaald) voor € 20.000. Albert schrijft deze in vijf jaar volledig af in gelijke bedragen per jaar. De inventaris kost € 25.000. Albert heeft € 15.000 contant betaald; € 10.000 betaalt hij in februari 2014. De in- ventaris wordt in acht jaar gelijkmatig afgeschreven tot nihil. De beginvoorraad is € 75.000. Albert heeft € 60.000 contant betaald; de rest volgt in februari en maart. Van een bevriende relatie kan hij onderhands € 30.000 lenen à 6% per jaar. De eerste twee jaar hoeft hij nog niet af te lossen. Met zijn bank is hij overeengekomen dat hij € 15.000 rood mag staan. Van dit rekening-courantkrediet maakt Albert per 1 januari 2014 volledig gebruik. Aan liquide middelen moet ten minste € 3.000 aanwezig zijn.

Op 31 december 2014 zijn de volgende gegevens beschikbaar: • De eindvoorraad is € 70.000 waarvan Albert nog € 15.000 moet betalen. • Albert heeft van een aantal klanten € 4.500 te vorderen. • De liquide middelen zijn € 3.500. • Zijn rekening-courantkrediet is volledig afgelost.

Gevraagd a Stel de investeringsbegroting per 1 januari 2014 op. b Bereken per 1 januari 2014 het vereiste eigen vermogen. Stel daarvoor de financieringsbegroting per die datum op. c Stel de openingsbalans op. d Stel de geprojecteerde (begrote) eindbalans per 31 december 2014 op. e Bereken de winst over 2014. Albert heeft in 2014 voor privéuitgaven € 30.000 aan de zaak onttrokken.

Management & Organisatie in Balans

Roel vindt de verwachte nettowinst te laag. Hij kan van zijn leverancier een korting bedingen van € 2,50 per stuk als hij per kwartaal slechts één keer bestelt. Als Roel dat doet, stijgen zijn diverse kosten met € 8.000. g Hoe hoog wordt de brutowinstopslag bij deze inkoopprijs? Gebruik de hulpfuncties van het spreadsheet- programma. h Met hoeveel neemt de winst toe of af als Roel voortaan maar één keer per kwartaal bestelt? Bereken ook dit met behulp van je model. Opgave 35.3 (§ 35.3) Het model dat je hebt gemaakt bij voorbeeld 35.8. Open je model en sla dit op onder de naam Opgave 35.3. Tom wil zowel de verwachte als de gerealiseerde kosten in één grafiek weergeven. Gevraagd a Maak een apart gebied waarin je de gegevens zet voor de grafiek. Gebruik hiervoor het bereik (A26:C30). Rij 26 gebruik je om ‘Verwacht’ en ‘Gerealiseerd’ in te plaatsen. Zet in kolom A de kostensoorten, in kolom B de verwachte bedragen en in kolom C de werkelijke bedragen. b Maak de grafiek, kies voor het Standaardtype: Staaf voor het Subtype: Gegroepeerde 3D-staaf. Pas zelf de hoogte, de breedte en de opmaak aan totdat jij vindt dat het beeld duidelijk is. Domein F Informatievoorziening en ICT

Opgave 35.4 (§ 35.3) Het model dat je hebt gemaakt bij voorbeeld 35.8. Open je model en sla dit op onder de naam Opgave 35.4. Dit model gaan we gebruiken om de cijfers van Marco Miggelen voor het jaar 2015 te verwerken. Marco heeft de volgende cijfers verzameld:

Verwacht

Gerealiseerd

Inkoopprijs Brutowinst Verkoopprijs

15 €

14,50

€

35%

19,95

€

Inkoop (in eenheden) Afzet (in eenheden)

30.000 30.000

25.000 25.000

Inkoopkosten Loonkosten

16.280 € 50.000 € 18.000 € 10.200 € 3.800 €

19.400 45.000 17.500 11.800

€

Algemene kosten Verkoopkosten Interestopbrengsten

€

3.500

€

Gevraagd a Voer de verzamelde gegevens in.

De gerealiseerde brutowinst is lager dan verwacht. Waardoor wordt dit veroorzaakt? Splits dit in verschillen als gevolg van: b andere afzet.

c andere verkoopprijs. d andere inkoopprijs. e Welke kosten zijn hoger dan verwacht?

In de kolommen G en H staan de verschillen. f

Bereken deze verschillen nu in procenten van de verwachte cijfers. Gebruik hiervoor je model. De formule voor cel I14 wordt: =(G14/B14) en gebruik de procentnotatie. Kopieer en plak deze formule in de overige cellen. g Welke soort kosten wijkt procentueel het meest af? Had je dat verwacht gezien de andere omzet? Motiveer je antwoord.

De interestopbrengsten zijn lager dan verwacht. h Geef daarvoor twee mogelijke oorzaken.

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

Opgave 35.5 (§ 35.3) Download het bestand Opgave 35.5.xlsx. In dit model ga je de cijfers van Yolina Ligthart voor 2015 verwerken. Yolina heeft de volgende cijfers verza- meld:

Hoofdstuk 35 Brutowinstopslagmethode en break-evenanalyse in spreadsheets

Verwacht

Gerealiseerd

Inkoopprijs Brutowinst Verkoopprijs

3,60 €

3,40

€

40%

4,95

€

Afzet (in eenheden)

50.000

45.000

Inkoopkosten Interestkosten

20.000 € 15.000 € 8.000 € 2.600 € 1.200 €

17.800 15.000

€

Algemene kosten Verkoopkosten Interestopbrengsten

6.700 2.400 1.080

€

Gevraagd a Voer de verzamelde gegevens in de kolommen B en E in.

Haar gerealiseerde nettowinst is hoger dan verwacht. b Als je kijkt naar de gegevens voor de verwachte nettowinst en de gerealiseerde nettowinst, vind je dan dat er over het geheel genomen sprake is van een gunstige ontwikkeling? Motiveer je antwoord. c Welke gegevens uit dit hele overzicht geven de meeste aanleiding tot bijsturing? Motiveer je antwoord met een berekening. De gerealiseerde inkoopkosten zijn lager dan verwacht. d Wijst dit gegeven op vaste inkoopkosten of op variabele inkoopkosten? Licht je antwoord toe met een be- rekening. De interestkosten zijn hoog. Dit komt met name doordat Yolina gebruikmaakt van een hoog rekening-courant- krediet. e Geef drie mogelijke oplossingen om de interestkosten te verlagen. f Wat voor besluit zal Yolina nemen naar aanleiding van het verschil op de verkoopkosten? Motiveer je ant- woord. Opgave 35.6 (§ 35.4) Het model voor de break-evenanalyse uit paragraaf 35.4 van je theorieboek. Joost de Bree handelt in motoriekbogen. Voor 2015 heeft hij zijn verkoopprijs gesteld op een bedrag van € 35 per stuk bij een verwachte inkoopprijs van € 20 (beide exclusief omzetbelasting). Hij verwacht voor 2015 de volgende kosten te maken: Variabele inkoopkosten € 78.000 Vaste inkoopkosten € 22.000 Variabele algemene kosten € 65.000 Vaste algemene kosten € 75.000 Variabele verkoopkosten € 52.000 Vaste verkoopkosten € 38.000

Hij verwacht voor 2015 een afzet van 26.000 stuks.

Gevraagd a Bereken de variabele kosten per stuk.

b Bereken de totale vaste kosten. c Bereken de verwachte nettowinst. d Bereken met behulp van je eerder gemaakte model de break-evenafzet en break-evenomzet. Joost vindt de verwachte nettowinst te laag. Hij wil een nettowinst van € 89.250. e Met hoeveel procent moet de afzet toenemen om die winst te realiseren? Bereken de benodigde afzet met behulp van je model.

Management & Organisatie in Balans

Opgave 46.9 (§ 46.4) De balans van Gort NV ziet er als volgt uit:

Domein G

Balans per 31 december 2015 (

€ 1.000)

Diverse activa

78.400 Aandelenkapitaal

24.000

Aandelen in portefeuille

4.000

20.000 15.700 11.300 15.800

Agioreserve

Algemene reserve Nettowinst 2015

6% Hypothecaire lening o/g 5% Onderhandse lening

8.400 4.600

Crediteuren

900 360

Externe verslaggeving

Te betalen belastingen

Bank

1.340

78.400

Van de winst wordt € 7.200.000 beschikbaar gesteld voor dividend. Alle aandelen hebben een nominale waarde van € 5. De koers van een aandeel is op dit moment gelijk aan de intrinsieke waarde van een aandeel.

Gevraagd a Bereken zowel voor als na aftrek van 15% dividendbelasting het dividend in euro’s per aandeel. b Bereken het dividendpercentage over 2015. c Bereken het dividendrendement (in twee decimalen nauwkeurig).

Opgave 46.10** (§ 46.4) Van Florijn BV worden de volgende balansen en winst-en-verliesrekening gegeven:

Balansen per 31 december (

€ 1.000)

2015

2014

2015 4.600 2.600 2.100 1.980 5.900 3.600

2014 4.000 2.200 2.100

Vaste activa

15.200

14.000 Aandelenkapitaal

Vlottende activa Liquide middelen

5.800 1.500

5.400 Agioreserve

2.200 Overige reserves

Nettowinst

–

4,6% Hypothecaire lening

6.000 4.000

6,5% Obligatielening

Crediteuren

403 820 497

476

Te betalen bedragen

2.284

Rabobank

540

22.500

21.600

22.500

21.600

Uitgeverij Van Vlimmeren BV

144

Winst-en-verliesrekening over 2015 Netto-omzet

€ 41.003.400 € 30.392.200

Hoofdstuk 46

Kosten van de omzet

Bruto-omzetresultaat Algemene kosten Afschrijvingskosten

€ 10.611.200

€ 2.580.000 € 2.800.000 € 1.850.000

Verkoopkosten

Overheadkosten

€ 7.230.000

Netto-omzetresultaat

€ 3.381.200

Rentelasten Rentebaten

759.200 18.000

€

Rendementskengetallen

Financieringsresultaat

741.200

€

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

€ 2.640.000

Vennootschapsbelasting

660.000

€

Nettowinst

€ 1.980.000

De winst is gelijkmatig over het jaar gespreid verkregen. De vennootschapsbelasting van € 660.000 is gelijk- matig verdeeld over 2015 als voorheffing aan de fiscus afgedragen Van de nettowinst wordt € 1.150.000 uit- gekeerd aan de aandeelhouders, terwijl de rest van de winst gereserveerd wordt. De aandelenemissie vond halverwege 2015 plaats. De houders van nieuwe aandelen delen volledig mee in de winst van 2015. Alle aan- delen hebben een nominale waarde van € 10. De koerswaarde van een aandeel is op 31 december 2015 € 29. In vaste activa is in 2015 € 4.000.000 geïnvesteerd. De aflossingen op de leningen vonden halverwege het jaar plaats. Gevraagd a Beoordeel de liquiditeitsontwikkeling in het jaar 2015 aan de hand van een kengetal (ratio). Houd daarbij rekening met de winstverdeling over 2015. b Beoordeel de solvabiliteitsontwikkeling in 2015 aan de hand van een kengetal. Houd daarbij rekening met de winstverdeling over 2015. c Bereken uit de gegeven balansen het gemiddeld eigen vermogen over 2015. d Bereken uit de gegeven balansen het gemiddeld vreemd vermogen over 2015. e Bereken de REV nb over 2015 (in twee decimalen nauwkeurig). f Bereken de RTV over 2015 (in twee decimalen nauwkeurig). g Bereken de REV vb over 2015 (in twee decimalen nauwkeurig). h Waaraan kun je zien dat er sprake is van een gunstig hefboomeffect? i Wat is de oorzaak van een gunstig hefboomeffect? j Bereken de REV vb over 2015 met de hefboomformule (in twee decimalen nauwkeurig). k Toon aan dat de afschrijvingen over 2015 € 2.800.000 waren. l Bereken de cashflow over 2015. m Om welke reden is de cashflow een betere maatstaf voor de winstgevendheid van de onderneming dan de (netto)winst?

n Bereken het dividend per aandeel over 2015 (in twee decimalen nauwkeurig). o Bereken het dividendrendement over 2015 (in twee decimalen nauwkeurig). p Bereken tegen welke koers in euro’s de aandelen in 2015 werden geplaatst.

Opgave 46.11** (§ 46.4) Bij deze opgave hoort informatiebron 1. Deze informatiebron omvat de financiële kerngegevens van Liber voor de boekjaren 2014 tot en met 2016. Liber is een aanbieder van mobiele telefonie in Nederland. Frits Miedema, een particuliere belegger, is geïnteresseerd geraakt in de aanschaf van aandelen Liber. Frits Miedema heeft een voorkeur voor aandelen die op een niet al te lange termijn een zo groot mogelijke koers- stijging hebben. Voordat hij besluit tot daadwerkelijke aankoop van aandelen Liber, wil hij zich een oordeel vormen over:

Management & Organisatie in Balans

145

Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13

Made with FlippingBook