Inhoudsopgave Elementair Boekhouden in Balans, 7e editie.

Module

Elementair Boekhouden

in Balans

Module Elementair Boekhouden

in Balans

Sarina van Vlimmeren m.m.v. Wim de Reuver

Vormgeving en lay-out Boekverzorging:

Zefier Tekstverwerking, Breda

Ontwerp omslag:

Marc Heijmans, Breda

Omslagbeeld:

IStockphoto

Contactgegevens uitgever Uitgeverij Van Vlimmeren B.V.

Sint Josephsstraat 13 4702 CT Roosendaal Tel: 0165 – 54 88 24 Fax: 0165 – 54 88 23

info@uitgeverijvanvlimmeren.nl www.uitgeverijvanvlimmeren.nl

Methodesite 7e druk www.elementairboekhoudeninbalans.nl

Methodesite 6e druk www.elementairboekhouden.nl

Website examen afnemende organisatie www.associatie.nl

NUR 162 ISBN 978 94 91653 00 1

Zevende druk, tweede oplage

© 2013 Uitgeverij Van Vlimmeren B.V., Roosendaal, Nederland.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Repro- recht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever en tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproduc- tierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl) te wenden.

Veel meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs vindt u op www.auteursrechtenonderwijs.nl.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval or database system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

voorwoord

Module Elementair Boekhouden in Balans is net zoals de vorige druk Module Elementair Boek- houden bestemd voor leerlingen die kennis willen maken met het vakgebied Boekhouden. Beide boeken zijn volledig naast elkaar bruikbaar. De module is met name bedoeld voor leerlingen die het vak Management & Organisatie volgen en het examen Elementair Boekhouden van de Associatie voor Praktijkexamens willen doen. Maar de module kan ook worden gebruikt voor de invulling van een praktische opdracht. Bij het schrijven hebben we ons laten leiden door drie uitgangspunten: • de volledige stof bieden voor leerlingen die deelnemen aan het examen Elementair Boekhou- den; • geen overlapping met de theorie uit de boeken voor Management & Organisatie, zodat de hoeveelheid stof te overzien blijft; • een boek maken dat op meer manieren met verschillende urenbelastingen inzetbaar is. De complete examenstof voor het examen Elementair Boekhouden is in het boek opgenomen. De computerhoofdstukken 15 en 16 uit de vorige druk hebben we in verband met de wijziging van het examenprogramma verplaatst naar de methodesite. We hebben Elementair Boekhouden in Balans voorzien van een uitgebreide examentraining zodat optimale voorbereiding op het exa- men mogelijk is. Meer oefenmateriaal in de vorm van eerder afgenomen examens kun je vinden via onze eigen websites www.elementairboekhouden.nl en www.elementairboekhoudeninbalans.nl en op de website van de Associatie: www.associatie.nl . Aanvullende informatie, een vergelijking tussen beide boeken, een verantwoording van de examentermen, een urenschema, uitwerkbladen en antwoorden staan eveneens op onze websites. De module Elementair Boekhouden in Balans kan op drie manieren worden gebruikt: • als aan het examen Elementair Boekhouden wordt deelgenomen, moet je het hele boek bestu- deren; • als de kennismaking met het boekhoudsysteem en de hoofdtermen centraal staat, volstaan de hoofdstukken 1 t/m 8; • als zowel de kennismaking met boekhouden als de computerboekhouding interessant is, zijn de hoofdstukken 1 t/m 8 en 12 van belang. Deze moeten worden aangevuld met de op www.elementairboekhoudeninbalans.nl geplaatste hoofdstukken 15 en 16 uit de Module Ele- mentair Boekhouden en de bijbehorende casus. We waarschuwen wel dat dit niet de meest eenvoudige aanpak is, en dat er dan af en toe wat opzoekwerk nodig zal zijn!

Welke aanpak ook gekozen wordt, we wensen iedereen veel plezier met deze verkenning in het vak Boekhouden!

Najaar 2012

Sarina van Vlimmeren Wim de Reuver

In dit boek gebruiken we de volgende pictogrammen.

? ✍

Gegevens van

Vragen van opgave of

opgave of voorbeeld.

voorbeeld.

Uitwerking

Opgave(n) bij deze

➥

van voorbeeld.

paragraaf.

3

Elementair Boekhouden in Balans

inhoud

Deel I De boekhoudcyclus 1 Inventaris en balans

6 8

1.1 Inventaris

1.2 Balans

10 12

Opgaven

2 De dagboeken en het grootboek

14 16 17 21 24 26 26 27 30 33 36 38 40 43 46 48 49 49 53 54 60 66 68 71 74 76 77 79 82 84 85 86

2.1 De verschillende dagboeken

2.2 Het grootboek

Opgaven

3 Veranderingen in het eigen vermogen 3.1 Hulprekeningen van het eigen vermogen

3.2 Privéopnamen en privéstortingen 3.3 Winst en verlies bij verkopen

3.4 Kosten

Opgaven

4 Het journaal 4.1 Journaliseren

4.2 Van journaal naar grootboek

Opgaven

5 De proef- en saldibalans

5.1 De proefbalans 5.2 De saldibalans

5.3 Het afsluiten van de grootboekrekeningen

5.4 De winst-en-verliesrekening

5.5 De rekeningen Privé en Eigen vermogen

Opgaven

6 De kolommenbalans

6.1 Het samenstellen van de kolommenbalans

Opgaven

7 Het rekeningstelsel en de omzetbelasting

7.1 Het rekeningstelsel 7.2 De omzetbelasting

Opgaven

8 Subgrootboeken en bijboeken

8.1 Subgrootboeken

8.2 Bijboeken

Opgaven

4

Elementair Boekhouden in Balans

Deel II Diverse boekingen 9 Het eigen vermogen van rechtspersonen

90 92 95 97 98

9.1 Het aandelenkapitaal

9.2 De reserves

9.3 De stichting en de vereniging

Opgaven

10 Winstverdeling bij de bv en nv

102 104 107 108 110 112 113 114 114 115 118 122 124 126 128 130 134 136 140 142 144 147 150 152 159 163

10.1 Cashdividend

10.2 Uitkering ten laste van de agioreserve

Opgaven

11 Permanence 11.1 De permanence

11.2 Vooruitbetaalde bedragen 11.3 Vooruitontvangen bedragen 11.4 Nog te ontvangen bedragen 11.5 Nog te betalen bedragen

Opgaven

12 Tussenrekeningen

12.1 Kruisposten en pinbetalingen

12.2 Ontvangst van goederen en facturen 12.3 Verzenden van goederen en facturen

Opgaven

13 Diverse kosten 13.1 Afschrijvingskosten

13.2 Interestkosten 13.3 Loonkosten 13.4 Overige kosten

Opgaven

14 Kolommenbalans

14.1 Voorafgaande journaalposten 14.2 Kolommenbalans en rechtsvorm

Opgaven

Deel III Examentraining 15 Examentraining

168 170 182

15.1 Voorbeeldexamen

Opgaven

Register

191

5

Elementair Boekhouden in Balans